Onderzoeksinstituut TNO doet langlopend onderzoek naar energiearmoede. Deze zomer verschenen de rapporten 'Verhalen van mensen in een kwetsbare situatie' en ‘Effecten van energiecoaches, renovaties en witgoedregelingen’. Deze twee rapporten bieden waardevolle informatie in de afweging of huishoudens in energiearmoede geholpen kunnen worden met een energiedisplay.

Zoeken naar bespaarmogelijkheden

De aanname is vaak dat bewoners die te maken hebben met energiearmoede zo in de stress en de overlevingsstand zitten dat ze weinig ruimte in hun hoofd hebben om na te denken over rationele oplossingen, die wat meer moeite kosten. Uit de interviews blijkt echter ook dat veel huishoudens vindingrijk zijn om de woning comfortabel te krijgen. Er is behoefte aan informatie hoe ze (energie) kunnen besparen en verdiepen zich actief in manieren om dat te doen. Hierbij maken ze, waar dat kan, ook gebruik van hun eigen sociale netwerk, waarmee ze bijvoorbeeld (energie)besparingstips uitwisselen. De stressvolle situatie hoeft niet altijd tot een stressvolle reactie te leiden. Veel bewoners blijven, ondanks hun moeilijke omstandigheden, op zoek naar verbetermogelijkheden. Ook als er gezondheidsproblemen ontstaan, kunnen mensen vaak niet in de situatie berusten. Zo kunnen vochtige huizen zorgen voor problemen aan de luchtwegen. Interessant is overigens om te zien dat een witgoedregeling hier ook positief aan kan bijdragen. Een modernere wasmachine die veel beter centrifugeert, zorgt bijvoorbeeld voor aanmerkelijk minder vocht en schimmel in huis. Al met al zijn er in ieder geval geen aanwijzingen dat het leervermogen van deze groep bewoners in het algemeen te laag is, om aan de slag te gaan met een energiedisplay.

Inzicht in energieverbruik geeft grip

Het bleek dat nog weinig geïnterviewden energiebespaaradvies van een energiecoach ontvangen, dus hulp bij besparing kan zeker wat toevoegen. De zelfredzaamheid en informatiebehoefte van bewoners vormen een goede basis om met energiebespaaradvies door middel van energiecoaching aan de slag te gaan. Hierbij is het wenselijk hen zo veel mogelijk handelingsperspectief, grip en regie op hun situatie te geven.

"Vooral het gebruik van slimme meters en dashboards geven bewoners meer inzicht in hun verbruik en daarmee ook meer inzicht in hoe zij kunnen besparen. Een bijkomend voordeel is dat mensen minder verrast zijn over hun energierekening aan het einde van het jaar.”

Deze bevindingen sluiten naadloos aan bij ons advies om energiecoaching bij de mensen die te maken hebben met energiearmoede, te combineren met het plaatsen van een fysieke energiedisplay. Een energiedisplay past perfect als hulpmiddel in huis om bewoners meer grip te geven en incorrecte voorschotten te voorkomen. Dit zorgt voor een stuk minder stress. Ook geeft het bewoners iets heel zichtbaars om te laten zien dat hun zorgen wel serieus worden genomen. Bovendien bouwen zij zelfvertrouwen op naarmate zij kleine overwinningen behalen door te besparen. Ook het gevoel van grip en autonomie (inzicht in wat iets kost en of je dit okee vindt of wil aanpakken), kan van grote waarde zijn.

Maatregelen direct aanbrengen

Zowel uit de interviews als uit het rapport over de effecten van de verschillende maatregelen komt het advies naar voren dat fixers/energiecoaches hulpmiddelen direct aanbrengen. Er wordt benadrukt dat uitleg en meehelpen met installatie cruciaal zijn om te voorkomen dat hulpmiddelen op de plank blijven liggen.

“Bewoners die materialen hebben ontvangen, bijv. via een energie bespaarbox, geven aan dat ze nog niet altijd alles hebben gebruikt of aangebracht. In die gevallen zorgen de materialen vanzelfsprekend niet voor energiebesparing”

Dit sluit ook precies aan bij de ervaringen binnen Slimmer met je Energie, namelijk dat het heel belangrijk is een energiedisplay werkend achter te laten en er voldoende uitleg bij te geven. Dat geldt zeker voor mensen die te maken hebben met energiearmoede. Voor deze mensen geldt dat het zelfs heel zinvol is om nog een tweede keer langs te komen om ook eens de inmiddels opgebouwde historie van het energieverbruik en hun ervaringen samen te bespreken. Bij de evaluatie van de fix-acties kwam ook nogmaals het advies naar voren om gedragsadviezen te combineren met de fix-acties. Als de fixers/energiecoaches hun gedragsadviezen dan meteen kunnen illustreren met het aanbrengen van een energiedisplay, ontstaat er in onze ogen een win-winsituatie.

Maatregelen en advies combineren

De rapporten van TNO vormen een pleidooi voor het doorzetten van ondersteunende maatregelen voor een doelgroep die om verschillende redenen niet in staat is dit volledig zelf te doen. En daarnaast niet te vergeten hierbij ook in te zetten op inzichtsmaatregelen naast eenvoudige fysieke maatregelen. Zeker bij huishoudens bij wie grootschalige renovaties nog lang op zich laten wachten.

Download de TNO-rapporten

De volledige onderzoeksrapporten zijn publiekelijk beschikbaar via de website van TNO en in pdf downloadbaar:

• Rapport 'Verhalen van mensen in een kwetsbare situatie'
• Rapport ‘Effecten van energiecoaches, renovaties en witgoedregelingen’