In het kader van de hoge energielasten ontvingen alle studentenhuizen met een slimme meter van studentenhuisvester Idealis en de gemeente Wageningen een energiedisplay om het energieverbruik beter in beeld te krijgen. In totaal zijn met deze pilot zo’n 150 studentenwoningen bereikt, goed voor zo’n 700 studenten. De studentenhuisvester en de gemeente kijken met tevreden blik terug.

Voor studenten, door studenten

Om studenten zo goed mogelijk te bereiken werd het plaatsen en uitleggen van de energiedisplays door studenten zelf gedaan. Dit verliep via de organisatie Energie-student. De studentbewoners bleken deze aanpak bij de evaluatie positief te hebben ervaren. Een belangrijk onderdeel van het succes is het spreken van dezelfde taal als de doelgroep.

Met open armen ontvangen

Thomas Heijmans, coördinator Energiestudent: “Omdat we met een pilotproduct werkten moesten we af en toe terugkomen om de energiedisplay te updaten. Bij die adressen werden we met open armen verwelkomd. Het scheelt enorm als je de doelgroep kent, en al helemaal als je er zelf onderdeel van bent. Veel studenten staan er voor open om met het thema energiebesparing aan de slag te gaan. We zagen bijvoorbeeld dat studenten zelf creatieve gedragsregels bedachten om elkaar aan te moedigen energie te besparen, bijvoorbeeld om tien push-ups te doen als het licht onnodig aan was blijven staan.”

Evaluatie door studenten

Niet alleen de plaatsing maar ook de evaluatie van het project is uitgevoerd door zes (onafhankelijke) studenten, als onderdeel van het vak Academic Consultancy Training van de master Environmental Sciences in Wageningen. Zij zijn bij 50 van de 150 adressen langsgegaan en hebben onder andere interviews met de deelnemende studenten afgenomen.

Zelf keuzes maken

Deze aanpak sloot aan bij het idee van huisvester Idealis om het project voor en door studenten te laten uitvoeren. Idealis wilde niet met opgeheven vinger de boodschap geven: je moet korter douchen. De energiedisplay werkt hierin als onafhankelijk feedbackhulpmiddel om studenten zelf keuzes te maken waarop ze willen besparen.

Energiedisplay als gespreksstarter

Eén van de redenen van Idealis om energiedisplays in te zetten was om iets fysiek herkenbaars achter te laten in de woningen. Zeker in huishoudens waar de bewoners relatief vaak rouleren, zoals in studentenhuizen. Wanneer een huishouden een app of portaal aangeboden krijgt, wordt deze vaak snel uit het oog verloren. Maar wanneer iets fysieks geplaatst wordt, worden ook nieuwe bewoners er vaker aan herinnert en fungeert het als een gespreksstarter. Al bleek uit de evaluatie wel dat studenten die de initiële uitleg hadden gehad, meer betrokken waren bij de display dan studenten die de uitleg niet hebben gehad.

Ambassadeurs informeren nieuwe studenten

Het is dus belangrijk op regelmatige basis het gesprek te blijven voeren. Het opzetten van energieambassadeurs binnen de universiteit zou een mooie manier zijn de nieuwe studenten te informeren. Het zou helemaal mooi zijn als er een netwerk van studenten ontstaat die elkaar gaandeweg kan leren hoe dit soort technologieën werken.

Kennis opdoen over energieverspilling

Voor de gemeente was het interessant om te zien of de studenten echt kennis op deden over energiegebruik. Hoewel dit lastig meetbaar is, stelden de evaluatiestudenten dat veel studenten kennis hadden opgedaan. Zo konden studenten het verbruik van hun waterkoker in wattage noemen, gingen ze doelgerichter met hun apparatuur om en kookten ze vaker met deksels op pannen. Dit zijn kleine lessen, maar bouwen gezamenlijk wel op naar minder energieverspilling.

Energiedisplay werkt ook bij studenten

Uit de pilot bleek dat de meeste studenten nieuwsgierig zijn en via de energiedisplay iets hebben geleerd over de energiepatronen van apparaten. De display zal niet voor iedereen even sterk aanslaan, omdat sommigen überhaupt geen aandacht geven aan het thema. Maar in verschillende gevallen is de display toch een aanleiding voor studentengangen om met elkaar in gesprek in te gaan over het onderwerp en daar soms zelfs afspraken aan te koppelen.

Onderscheid in subdoelgroepen

In de evaluatie werd er ook onderscheid gemaakt tussen de verschillende type woningen. Zo is gekeken of de display het beste aansloeg bij grotere studentengangen of juist bij 1-persoonsappartementen, vaak bewoond door PhD’ers. Hoewel de steekproef te klein is om concrete uitspraken te kunnen doen, viel het op dat PhD’ers lastiger te bereiken waren omdat ze minder vaak thuis waren. Daar staat tegenover dat zij wel meer zeggenschap hadden over hun energieverbruik. Voor een studentengang geldt dat hun eigen verbruik maar voor 1/6de of 1/10de of in sommige gevallen zonder tussenmeters maar voor 1/200 op eigen verbruik wordt afgerekend.

Sociale cohesie

Volgens Energiestudent Thomas zou het dus nog wel eens kunnen zijn dat de energiedisplay het best tot z’n recht komt in verenigingshuizen, waarbij door de sociale cohesie mensen elkaar sneller durven aanspreken op elkaars verbruik.

75% van de studenten die de enquête heeft ingevuld, vindt de energiedisplay een effectief middel voor informatie over energieverbruik. 80% geeft het initiatief een 7 of hoger, en 83% raadt Idealis aan de display ook bij de andere complexen te installeren.

Opschaling

Als het aan studentenhuisvester Idealis ligt, kunnen de energiedisplays nu als standaard worden opgenomen in hun woningbestand. Ferdau Dozeman, sociaal projectleider bij Idealis: “We zijn blij om te zien dat de energiedisplay tot gesprekken en acties over energieverbruik leidt. De uitdaging voor opschaling is op dit moment het vinden van geschikte woningen waar de display kan worden geïnstalleerd. Daarbij speelt mee dat veel woningen op dit moment niet de geschikte bemetering hebben om overal een energiedisplay in toe te kunnen passen. Dat vraagt wel fundamentele aanpassingen in het woningbestand.”

Energiedisplay standaard bij oplevering

Momenteel kijkt Idealis of de displays in ieder geval kunnen worden ingepast als standaard bij oplevering van nieuwbouw en bij woningrenovaties. Maar ook bij blokverwarming wordt gekeken of er mogelijkheden zijn om een display te toe te voegen.

Enthousiasme behouden

De hoop is dat - nu de pilot is afgerond - de kennis en het enthousiasme over het onderwerp behouden blijft. En daarom zetten we er ook op in dat dit project lokale studentenambassadeurs blijft inzetten.

‍